Artykuły, Popularne

„Ludzie stawali się sobą”

2015-07-27

Dla twórczyni polskiej pedagogiki społecznej, Heleny Radlińskiej, Rewolucja 1905 roku była momentem przełomowym. Wspomnienie o tym wydarzeniu znajdujemy w zbiorze tekstów Radlińskiej pt. „Z dziejów pracy społecznej i oświatowej”:

„Rewolucja 1905 roku odegrała w moim życiu, podobnie jak w życiu rówieśnych, ogromną rolę. Wydaje mi się, że ludzie tej generacji nie umieją wprost myśleć o dziejach najnowszych, o zagadnieniach współczesnych, o instytucjach, wielu nawet o losach osobistych bez wspominania roku 1905. Dlaczego? Niejedna narzuca się odpowiedź. Wstrząs, który nastąpił po przegranej wojnie z Japonią, osłabiając rządy carskie, rozbudził daleko idące nadzieje, ośmielił społeczeństwo. Ludzie stawali się sobą. Wyzwolono się z dokuczliwego, hamującego myśli kłamstwa. Ujawniono dążenia i zamierzenia. Z podziemi wychodziły w słoneczne, choć groźne dni instytucje i urządzenia hodowane od lat skrycie. Rozrastały się niepomiernie szybko, co podsycało marzenia wolnościowe. Wśród nich – budowanie od dołu, siłami społecznymi wszelkich urządzeń, bojkotowanie wrogiego państwa, tworzenie własnym wysiłkiem zrębów nowego ustroju, opartego na ideologii spółdzielczego czynu zbiorowego.”

Zdjęcie, które dodaliśmy do wpisu przedstawia legitymację Związku Nauczycielstwa Polskiego Heleny Radlińskiej. Widnieje na niej data wstąpienia po raz pierwszy do Związku – rok 1905. ZNP jeszcze wtedy nie istniał – powstał w 1930 roku – ale nawiązuje do tradycji niezależnego ruchu nauczycielskiego: 1 października 1905 roku w Pilaszkowie miał miejsce zjazd delegatów nauczycieli z Królestwa Polskiego, na którym powołano Związek Nauczycieli Ludowych.

Helena Radlińska była siostrą Ludwika Rajchmana, twórcy UNICEF-u, o którym pisaliśmy tutaj: https://rewolucja1905.pl/ludwik-rajchman/

Źródło: Helena Radlińska, Z dziejów pracy społecznej i oświatowej, Wrocław 1964, s. 342, cytowane w: Marta Aleksandra Balińska, Ludwik Rajchman. Życie w służbie ludzkości, Warszawa 2012, s. 61.

Legitymacja Związku Nauczycielstwa Polskiego. Źródło: http://www.radlinska.pl/Legitymacja Związku Nauczycielstwa Polskiego. Źródło: http://www.radlinska.pl/