Artykuły, Popularne

Pogrom w Mikołajowie

2015-10-04

Czarną kartą Rewolucji były pogromy ludności żydowskiej, inspirowane najczęściej przez nacjonalistów rosyjskich, tzw. Czarną sotnię lub wojsko. Od 1903 roku po imperium rosyjskim krążyły sfabrykowane „Protokoły mędrców Syjonu”, sugerujące, że za przewrotami społecznymi stoją Żydzi, którzy dążą do władzy nad światem. „Protokoły” nieprzypadkowo wydano w formie książki w 1905 roku. Stały się jednym z narzędzi kierowania gniewu społecznego na drogę nienawiści względem mniejszości etniczno-religijnych.

Na ziemiach polskich doszło do pogromów m.in. w Białymstoku i Siedlcach. O pogromie w ukraińskim Mikołajowie z 1905 roku napisał Izaak Babel w opowiadaniu „Pierwsza miłość”, opartym na wspomnieniach. Izaak z rodzicami przeżył pogrom znajdując schronienie u sąsiadów-chrześcijan: „U Rubcowów na furtce był narysowany kredą krzyż, nikt ich nie ruszał; schowali u siebie moich rodziców”.

Fragment „Pierwszej miłości”:

Dwa tygodnie nie podchodziłem do okna i unikałem Haliny, póki przypadek nie zbliżył mnie do niej. Przypadkiem tym był pogrom żydowski, który w dziewięćset piątym roku wybuchł w Mikołajewie i w innych miastach żydowskiej strefy osiedlenia. Gromada najemnych zbirów ograbiła sklepik ojca i zamordowała dziadka mojego Szoela. Wszystko to zdarzyło się pod moją nieobecność, kupowałem tego ranka gołębie u myśliwego Iwana Nikodimycza. Pięć lat z przeżytych dziesięciu całą siłą marzyłem o gołębiach i oto kiedy je wreszcie kupiłem, kaleka Makarenko roztrzaskał ptaki o moją skroń. Wówczas Kuźma odprowadził mnie do Rubcowów. U Rubcowów na furtce był narysowany kredą krzyż, nikt ich nie ruszał; schowali u siebie moich rodziców. Kuźma przyprowadził mnie na szklaną werandę. Siedziała tam moja matka w zielonej rotundzie i Halina.

Źródło: I. Babel, Utwory zebrane, Warszawa 2013, s. 402-403.

babel-pogrom-1905-6yv1jvh7