Artykuły

„Czy orzesz pługiem, czy kujesz młotem, czerwony sztandar do ręki bierz!”

2013-06-05

Liderem Wydziału Chłopskiego Polskiej Partii Socjalistycznej (w toku rewolucji przemianowanego na Wydział Wiejski) był Andrzej Strug (pseudonim literacki Tadeusza Gałeckiego), żołnierz Legionów, ceniony pisarz międzywojnia, działacz praw człowieka, doceniany za swoją postawę nawet poza granicami kraju – gdy zmarł w 1937 r., jeden z wieńców pogrzebowych ufundowała Republika Hiszpańska, strona w toczącej się wówczas wojnie domowej (1936-1939).

„Czy orzesz pługiem, czy kujesz młotem, czerwony sztandar do ręki bierz!” – pisał Andrzej Strug w jednym z pierwszych numerów „Gazety Ludowej” w 1905 roku – „Trza nam tedy, bracia włościanie, z miejskim ruchem przymierze nawiązać […] Sami robotnicy, choć wielka ich siła, nie dadzą sobie rady z rządem carskim bez naszego udziału, my zaś tak samo bez nich niewiele sami zrobimy.”

Współpracownik Struga, Stanisław Posner, tak pisał o pracy w Wydziale Wiejskim: „Urządziliśmy […] szkołę propagandy wiejskiej i uczyliśmy agitatorów: inteligencję partyjną, studentów, co światlejszych a ze wsi pochodzących robotników. W kilku konspiracyjnych mieszkaniach na Pradze szkoła wiejska była czynna po sześć godzin dziennie.”

Źródło: Samuel Sandler, „Andrzej Strug wśród ludzi podziemnych”.

Tuwim-Strug-redux
Rok 1927. Wizyta poety Konstantina Balmonta w Polsce, na zdjęciu Julian Tuwim rozmawia z Andrzejem Strugiem.
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe